In ons land gaan jonge mama’s wel erg snel terug aan het werk na de bevalling. Op Europees niveau bengelen we met onze 15 weken moederschapsrust (voor werknemers) zelfs onderaan de ranglijst. Nochtans zijn veel ouders vragende partij om langer bij hun baby te blijven. En ook de baby’s varen er wel bij. Daarom vraagt de Gezinsbond een verlenging van de moederschapsrust naar 26 weken en een uitbreiding én een volwaardig vergoed ouderschapsverlof van zes maand per ouder per kind.
1) Betere hechting en minder stress voor je baby
De eerste uren, dagen, weken en maanden zijn zo belangrijk voor ouders en baby en ze vormen de basis voor een goede hechting. Bij elk nieuw gezicht, elke nieuwe omgeving en elke nieuwe gebeurtenis heeft een baby zijn vertrouwenspersonen nodig om hem te troosten en zijn stress te verminderen.
Die onvoorwaardelijke steun is noodzakelijk voor de baby om zich te kunnen hechten aan andere mensen, ook later in zijn leven. Ouders die zelf onder druk staan en veel stress ervaren, kunnen die steun niet voldoende geven.
Nochtans hebben jonge kinderen veel lichamelijke en emotionele zorg nodig die heel veel energie van de ouders vraagt. En die energie is er natuurlijk niet altijd, door de talloze onderbroken nachten. Daarnaast moeten ze ook een eventueel ouder kind de nodige aandacht geven.
In theorie kan ook de kinderopvang een goede hechting en emotionele zorg bieden aan erg jonge kinderen. Maar in Vlaanderen zorgt een kinderbegeleider echter voor 8 à 9 kinderen, veel meer dan in onze buurlanden.
Voor jonge kinderen is dat aantal kinderen per begeleider eigenlijk te hoog om voldoende emotionele steun te krijgen. Ze ervaren dus over het algemeen meer stress dan goed voor hen is.
LEES OOK > Je baby knuffelen: niets dan voordelen
2) Een betere hersenontwikkeling bij je baby
Onderzoek naar de ontwikkeling van jonge kinderen toont aan dat de eerste levensmaanden en jaren enorm belangrijk zijn voor de hersenontwikkeling. Vooral kinderen in hun eerste levensjaar hebben voldoende stimulansen en een-op-een-contact nodig om te leren.
Opnieuw kan de kinderopvang deze opdracht niet voldoende vervullen met het huidige aantal kinderen per begeleider.
3) Langer borstvoeding geven
Momenteel blijkt in ons land de duur van de rustperiode na de bevalling een belangrijke voorspeller van de borstvoedingsduur. Hoe langer vrouwen kunnen thuisblijven na de bevalling, hoe groter de kans dat zij voltijds borstvoeding geven tot het einde van hun moederschapsrust.
In landen waar moeders een langer moederschapsverlof hebben, is het percentage van vrouwen dat tot 6 maanden (uitsluitend) borstvoeding geeft, veel hoger dan in ons land. Veel vrouwen stoppen nu met borstvoeding op het moment dat ze terug gaan werken.
Meestal na 12 weken, maar sommige mama’s stoppen nog vroeger omdat ze de combinatie borstvoeding en werk niet zien zitten en het nu eenmaal tijd vraagt om comfortabel af te bouwen.
Theoretisch is het in België mogelijk om als werkende moeder met borstvoedingspauzes betaald werk te combineren met borstvoeding. In de praktijk is dit echter helemaal niet vanzelfsprekend omdat het afkolven op het werk slechts voor weinig moeders goed werkt.
LEES OOK > Praktische tips bij kolven op het werk
Borstvoedingspauzes worden door moeders dan ook zelden positief beoordeeld, laat staan ervaren als een alternatief voor het geven van borstvoeding tijdens de moederschapsrust.
Deze situatie heeft ook om een andere reden nog een extra nadelig effect. Want jonge moeders leven met heel wat frustraties en schuldgevoelens omdat ze er niet in geslaagd zijn te voldoen aan de richtlijnen met betrekking tot borstvoeding. En dat leidt dan weer tot extra stress, die de moeder kan doorgeven aan haar kindje.
4) Zo blijft het financieel haalbaar voor elke ouder
Veel ouders verlengen hun moederschapsrust of geboorteverlof nu al met andere verlofstelsels of gewoon verlof. Deze verlofvormen hebben een minder hoge vergoeding en zijn dus niet voor iedereen haalbaar.
Bovendien hebben niet alle jonge ouders er recht op: omdat ze niet voldoende anciënniteit hebben of omwille van hun statuut (werkzoekende, zelfstandige…).
5) Om te herstellen van de bevalling
Heel wat mensen op het werk ervaren veel stress die ze mee naar huis nemen. Eén op de drie werknemers was in 2019 psychisch vermoeid, zo blijkt uit de SERV- werkbaarheidsmonitor.
Wetende dat een jong kind vaak nog niet doorslaapt, ‘s nachts gevoed moet worden én aandacht en stimulering van de ouders nodig heeft om zijn eigen stressniveau onder controle te krijgen, kunnen we jonge ouders als een extra kwetsbare groep beschouwen voor oververmoeidheid en psychische uitputting.
Langer thuisblijven na de geboorte, door moeder en/of vader, is dus zeker geen overbodige luxe. Het is een langetermijninvestering voor de hechting en mentale weerbaarheid van een kind.
Dat geldt zeker als er medische complicaties waren tijdens de moederschapsrust en er daardoor minder gezinstijd is geweest tijdens de eerste maanden na de geboorte.
LEES OOK > Je kindje slaapt beter dankzij nachtvoedingen
6) Om voldoende te rusten voor de bevalling
Bij een verlenging van de moederschapsrust moet er bijzondere aandacht uitgaan naar de periode voor de bevalling. De laatste maand van de zwangerschap kan erg vermoeiend zijn door diverse fysieke ongemakken, maar vooral toch door een gebrek aan slaap.
En dan moet de bevalling nog komen, toch een uitzonderlijke krachtinspanning voor veel vrouwen. Daar begin je dus best lichamelijk en mentaal fit aan.
Sinds 2004 is een zwangere vrouw daarom verplicht om in bevallingsverlof te gaan 7 dagen vóór de vermoedelijke bevallingsdatum. Deze regel is er gekomen omdat veel vrouwen zo lang mogelijk door bleven werken om genoeg moederschapsrust over te hebben ná de geboorte.
Maar ook nu nog sparen moeders zo veel mogelijk dagen op en nemen ze liefst maar een week verlof voor de bevalling, net omdat ze de voorziene tijd thuis met hun baby te kort vinden.
Een verlenging van de moederschapsrust is nodig
De Gezinsbond pleit voor een kindnorm voor de gezinstijd in de eerste levensjaren. Daarbij doen we volgende voorstellen:
- Verleng de huidige 15 weken moederschapsrust tot 26 weken, ongeacht het sociaal statuut van de mama. Zij moet daarvan tot 6 weken vóór de bevalling kunnen opnemen.
- Vergoed alle dagen arbeidsongeschiktheid in de periode vóór de bevalling als arbeidsongeschiktheid. Laat werkverwijdering geen impact hebben op de duur van het postnatale bevallingsverlof, ook voor zelfstandigen en alle types ambtenaren. Zo heeft iedere mama recht op haar volledige bevallingsrust.
- Laat het verplichte deel van de moederschapsrust voor werknemers, ambtenaren en werklozen 3 weken vóór en 12 weken na de bevalling bedragen. De overige weken van de 26 weken moederschapsrust moeten een recht zijn, maar geen verplichting.
- Laat zelfstandigen hun verlengde moederschapsrust flexibel invullen als zij dit wensen. Ze moeten daarbij werk en moederschapsrust kunnen combineren.
- Geef ook werklozen recht op geboorteverlof. Neem in de werkloosheidsreglementering een vrijstelling van beschikbaarheid op.
- Zorg dat het geboorteverlof vrij opgenomen kan worden binnen de 26 weken na de geboorte.
Met een baby in huis ziet je leven er een pak anders uit. Onze nieuwsbrief voor jonge ouders groeit mee met je kindje en zit boordevol herkenbare verhalen en boeiende weetjes. Schrijf je hier snel in!
Gepubliceerd op: 05/08/2020, laatste update op: 03/08/2023